Tajemnica znikającego zzz

...czyli jak rozpoznać skandynawskiego wokalistę, gdy śpiewa po angielsku.

Skandynawowie znani są na świecie z wysoko rozwiniętej kultury muzycznej oraz dobrej znajomości języka angielskiego. To pierwsze wynika, według niektórych, z bogatej tradycji chórów parafialnych, a objawia się stosunkowo dużą liczbą światowej sławy wokalistów i zespołów właśnie ze Skandynawii pochodzących. To drugie zaś wynika ze splotu wielu różnych i złożonych czynników (system oświaty, podróże, filmy puszczane w telewizji w oryginalnej wersji* z napisami...), a objawia się między innymi tym, że owi światowej sławy wokaliści śpiewają po angielsku. Jak więc można rozpoznać takiego skandynawskiego wokalistę?

Otóż istnieje pewien prosty sposób. Aby go objaśnić, zacznę od przykładu z klasyki muzyki rozrywkowej:

Podpowiem: najważniejsze jest tu dla nas słowo "music". Wsłuchajcie się w nie, drodzy Czytacze i zastanówcie: co tu jest nie tak? Przykład kolejny, z innej części Skandynawii, z pokrewnym słowem w refrenie:

Według słowników wymowa angielskiego słowa "music" brzmieć powinna mniej więcej tak: /ˈmjuːzɪk/. Ta zbitka głosek jest jednak, okazuje się, dla Skandynawów nieprzyswajalna i niemal zawsze pozostają przy wersji, w jakiej wymawia się to słowo w ich ojczystych językach: /mɵˈsiːk/. A więc przez zupełnie inaczej brzmiące "u", ale przede wszystkim, co łatwiej wyłapać - przez "s".

Otóż Skandynawów biegłość w angielszczyźnie, szczególnie jej wymowie, nie jest aż tak wielka, jak się większości z nich wydaje. Owszem, ponieważ ich własny język dysponuje szeroką gamą (och, jak boleśnie szeroką z punktu widzenia osoby, która ową gamę kiedyś musiała przyswoić i nadal od czasu do czasu z nią walczy!) samogłosek, na ogół nie mają problemów z przyswojeniem nowych. Tym bardziej, że zarówno angielski, jak i języki skandynawskie, są językami samogłoskowymi (tzn. samogłoski stanowią ponad 30% głosek w systemie językowym), w odróżnieniu od takiego na przykład polskiego.

Jednak jeżeli chodzi o spółgłoski, sprawa się komplikuje. Niech Was nie zdziwi, drodzy Czytacze, gdy kiedyś, będąc na przykład na jakimś lotnisku, usłyszycie następujący komunikat: "Lejdis and jentlemen. Plis prosid tu siek in." Niechybny to będzie znak, że znaleźliście się w Skandynawii, gdzie głoski "dż" i "cz" nie występują. A o "z" wręcz nie słyszano.** Zaryzykowałabym wręcz stwierdzenie, że nauka wymowy "z" jest dla Skandynawów największym wyzwaniem przy przyswajaniu sobie języków obcych. Jak pokazuje kolejny przykład, częściowo może się to udać. Częściowo - bo proszę zwrócić uwagę, że choć panu Bergowi całkiem nieźle to wychodzi przy "Music non stop when I close my eyes", to jednak niestety poległ na całej linii przy "So why don't you dance to the music":

I jeszcze jeden, mniej mainstreamowy, przykład:

Na koniec chciałabym podziękować Czytaczce P., która dostarczyła mi inspiracji oraz części przykładów do niniejszej dygresji.

* W praktyce prawie zawsze angielskiej, a dokładniej amerykańskiej. Szwedzka telewizja pełna jest bowiem produkcji amerykańskich, od filmów, przez seriale, po reality shows. Podobno co chwila obrywają kary od Komisji Europejskiej za niewyrabianie norm mówiących o procentach produkcji nieanglojęzycznych, które powinna nadawać telewizja.

** Wyrażając się w kategoriach językoznawczych, języki skandynawskie są bardzo ubogie w głoski dźwięczne.