Dziś - dygresja filologiczna. Wszak, jak powiada klasyk, żadne wykształcenie nie hańbi, a ja jestem z wykształcenia filologiem. Otóż język szwedzki, wzorem innych języków germańskich, ma tę ciekawą właściwość, że można w nim w sposób niemalże nieograniczony tworzyć nowe słowa zbijając kilka krótszych słów w jedno dłuższe (przy czym naczelną zasadą jest, że słowo określane stoi zawsze za słowem określającym). Przykładów nie trzeba szukać daleko: wszak już nasze ulubione słówko klämrisk złożone jest z: kläm = przyciśnięcie, przygniecenie oraz risk = ryzyko, co razem daje nam ryzyko przytrzaśnięcia. Logiczne, prawda? Otóż nie zawsze. Proponuję więc, dla rozruszania szanownych Czytaczy, ze szczególnym uwzględnieniem Czytaczy-komentatorów, małą zabawę w odgadywanie znaczeń kilku szwedzkich słów na podstawie słówek wchodzących w ich skład. Wszystko to są autentyki, wypatrzone głównie, ale nie wyłącznie, w komunikacji publicznej. Dla ułatwienia - uważnym Czytaczom - dodam, że część z tych słów pojawiła się już w moich dygresjach.
A więc do dzieła:
1. vinterunderhållas ej → vinter = zima + underhålla = utrzymywać + ej = nie
2. klimatsmart → klimat = klimat + smart = sprytny, bystry
3. etanolbusstätast → etanol = etanol + buss = autobus + tätast = najgęściejszy
4. följdförsening → följd = następstwo, konsekwencja + försening = opóźnienie
5. tvärbana → tvär = w poprzek + bana = droga
6. hissdöd → hiss = winda + död = śmierć
7. frivillig nattvandrare → frivillig = ochotniczy + natt = noc + vandrare = wędrowiec (to bardzo poetyckie określenie na bardzo prozaiczne zajęcie)
8. soffpotatis → soffa = sofa + potatis = ziemniak
9. felanmäld → fel = błąd, usterka + anmäla = zgłaszać, meldować
10. tillgänglighetsanpassa → tillgänglighet = dostępność + anpassa = dostosowywać
P.S. I jak się potem nie dziwić, że różni kabareciarze się ze szwedczyzny wyśmiewają...?
P.S.2. A "osa" to po szwedzku geting.
Komentarze
A - jeszcze piosenka dygresyjna:
http://w234.wrzuta.pl/audio/2IlxfrLPyWW/jacek_skubikowski_-_zolta_zaba_zarla_zur
km
[Proszę nie pytać jak na to wpadłam/skąd mi się to wzięło/co wieczorem piłam...]
1. vinterunderhållas ej → poślizgowy
2. klimatsmart → przyjazny dla klimatu
3. etanolbusstätast → autobus przyjazny środowisku
4. följdförsening → usterka, ale już o niej wiemy i robimy wszystko, żeby naprawić
5. tvärbana → tramwaj, no w każdym razie coś na szynach
6. hissdöd → diabelski młyn
7. frivillig nattvandrare → przedstawiciel pogotowia ratunkowego, ewentualnie członek tzw. Trójki (w klimacie "Wojny domowej"), czyli coś na kształt pogotowia rodzicielskiego
8. soffpotatis → ktoś/coś leżący/leżące na kanapie
9. felanmäld → coś pokrewnego z pkt. 4
10. tillgänglighetsanpassa → ogólnodostępne, łatwo dostępne, przyjazne niepełnosprawnym
km
fielorybie, nie chciałabym wyjść na czepialską, ale kiedyś już zapodawałeś tę piosenkę:P!
M.
A alternatywa dygresyjna to chłopaki z nisko zawieszonymi krokami spodni ;-) (joł, Ziomy!):
http://www.youtube.com/watch?v=iJ96ZzvyGDM
[uwaga, mogą zdarzyć się wyrazy brzydkie]
smartbussvandrare → bystry wędrowiec autobusowy (ewentualnie wędrowiec bystrym autobusem, hmm)
vinterunderhållasföljdhissfel → usterka windy na skutek utrzymującej się zimy
No nie wiem, coś mi się zdaje, że nie zaliczyłam tej kartkówki;D
A co do szwedzkiego scrabble (prawie umarłam), to przypomniał mi się język niemiecki ;]
1. Nie można wytrzymać zimą ("pani kierownik jak jest zima to musi być zimno" i nie można wytrzymać):
http://www.youtube.com/watch?v=uaaU79lNab4&feature=player_embedded
2. Sprytny klimatycznie człowiek (znaczy - dorobił się i na zimę wyjeżdża na ten przykład na Seszele);
3. Pojazd do przewożenia ładunków na ciężkim kacu (u kierowcy);
4. "Jak się zrobi to będzie gotowe" - cytat z montera Zenka w sprawie uszkodzonej windy lub innego sprzętu;
5. Moja droga (asfaltowa):
http://www.youtube.com/watch?v=Pj0Zv6QSplA
(czyli wyznania inżyniera ziemnego Stanisława Z.)
6. Winda w bloku jest do kitu;
7. Osoba wysłana wieczorem do sklepu z imprezy w celu zakupienia alkoholu, który właśnie się skończył;
8. Typowe, niedzielne śniadanie rolnika wielkopolskiego - pyra w bieliźnie (nie mylić z ziemniakiem w mundurku) jedzona w łóżku.
9. Książka życzeń i zażaleń;
10. Rajstopy elastyczne.
Mam nadzieję, że honorowo zaliczyłem... jeden na dziesięć?
Potwierdzam, język niemiecki (prosty) rzeczywiście już był. A co do piosenki alternatywnej, to niestety panowie na niej mają tak słabą dykcję, że nic nie zrozumiałam!
@"5. Moja droga (asfaltowa):
http://www.youtube.com/watch?v=Pj0Zv6QSplA
(czyli wyznania inżyniera ziemnego Stanisława Z.)"
fielorybie, bój się Boga!! A propos "moja droga" można było wstawić wszak coś zupełnie innego...
M.
Jakoś nie pomyślałem o tej piosence Sinatry. Utwór, który zapodałem, jest tak pięknie kiczowaty,że nie mogłem sobie odmówić.
Tak na boku - najbardziej podoba mi się moje tłumaczenie numer 8. Myślę, że też wykazałem się pomysłowością, jeśli chodzi o punkt 7.
Tyle jeśli chodzi o autopromocję.
A jeśli chodzi o jakość recytacji chłopaków w kapturach to najlepsza jest ta wersja piosenki:
http://www.youtube.com/watch?v=okgvwX2BbPE
(można napić się kawy przed lekturą/oglądaniem/słuchaniem ;-))
Tak przy okazji - może warto napisać coś na temat kultury hip-hopowej w Szwecji? Czujesz się na siłach??
Nie martw się fielorybie, nagrody (satysfakcja oraz dożywotnia możliwość czytania niniejszego bloga, pod warunkiem zapewnienia we własnym zakresie komputera wraz z łączem internetowym) za trafność oraz kreatywność mam zamiar przydzielić w późniejszym terminie. Obecnie jestem w takim stanie, że nie stać mnie ani na kreatywność własną, ani na docenienie cudzej.
M.
http://www.youtube.com/watch?v=n92ATE3IgIs&a=Knk-3wBTKFg
Mam nadzieję, że pomoże w jakiś sposób i Tobie. Pozdrawiam
1. vinterunderhållas ej - przewiewny
2. klimatsmart - ekologiczny
5. tvärbana - wiadukt
6. hissdöd - śmierć w windzie (wskutek użytkowania niezgodnego z wytycznymi na tabliczkach klamriskowych, ale np. wskutek zawału serca - nie)
7. frivillig nattvandrare - wyjście w nocy do WC
8. soffpotatis - a to nie będzie to samo co angielski couch potato (gnuśny otyły chipsożerca bez żadnych zainteresowań poza bezmyślnym gapieniem się w TV)?
A reszty nie wiem :(
Dostanę choć pół punkcika?
Czytaczka z Krakowa
A co do konkursu, to chyba podam rozwiązania po kolei, słowo po słowie. No to zaczynam od słowa (wyrażenia) nr 1, czyli "vinterunderhållas ej". Otóż jest to ostrzeżenie, że dane miejsce (chodnik, ścieżka, schody, pomost) nie jest utrzymywane (odśnieżane, piaskowane itd.) w zimie. Innymi słowy prawie to samo, choć szerzej, co tu.
Najbliżej prawdy była KM, natomiast punkt za kreatywność za to hasło przyznaję subiektywnie i arbitralnie fielorybowi!
W oddzielnej kategorii jeżeli chodzi o kreatywność sytuuje się Olle, która postanowiła wyjść poza ramy konkursu i zabawić się w językowe puzzle. Nie wszystkie są sensowne, ale za to jakie nowatorskie;)!
M.
M.
km
Słówko nr 3, czyli "etanolbusstätast". Wypatrzyłam je swego czasu w broszurze sztokholmskich władz samorządowych, w której chwalili się swoimi osiągnięciami, między innymi tym, że doprowadzili do tego, że Sztokholm jest "världens etanolbusstätaste stad", czyli jest miastem o największym na świecie zagęszczeniu autobusów napędzanych etanolem. Czyli w pewien sposób KM znów była blisko, choć nie do końca.
M.
Niestety, nikt nie zbliżył się do tego rozwiązania! Następna szansa - jutro:)
M.
Najbliżej prawdy była KM. Natomiast fielorybowi daję punkt ujemny w kategorii kreatywność za zalinkowanie tej przestraszliwej piosenki:P!
M.
http://www.youtube.com/watch?v=oM4zXN0Ksyk
km
Kolejne słówko, nr 6: "hissdöd", pojawiło się już w dygresjach i znaczy, jak słusznie odcyfrowała CzK, śmierć w windzie, a właściwie spowodowaną (nieprawidłowym) użytkowaniem windy. Punkt za kreatywność przyznaję dziś KM:)
M.
KM się trochę zbliżyła do tego znaczenia, więc z pół punktu jej się należy. Osiągnięcie to tym większe, że to tak dalece metaforyczne określenie, że nie sposób go rozszyfrować bez kontekstu. Punkty za kreatywność przyznaję natomiast fielorybowi i CzK.
M.
Pozostałe dwa słówka - jak wrócę z wakacji.
M.
nr 9: "felanmäld" pojawił się już przy okazji tej dygresji, a znaczy ono dokładnie to, co napisała KM: "usterka, ale już o niej wiemy i robimy wszystko, żeby naprawić" (choć napisała to trochę bardziej a propos innego słowa;])
nr 10: "tillgänglighetsanpassa" - dopasować tak, żeby było łatwo dostępne (w domyśle: niepełnosprawnym). Czyli znów KM była najbliżej! fieloryb dostaje punkt za kreatywność.
Dodatkowe punkty przyznaję Olle za wyjątkowo kreatywne podejście do tematu:) Szczególnie podoba mi się "frivillig soffadöd" (które jest nawet poprawne gramatycznie:)) i "smartbussvandrare", które bardziej wygląda jak wędrowiec bystrym autobusem niż bystry wędrowiec autobusem. Jeżeli przyjąć staropolskie znaczenie słowa "bystry" jako "szybki", nawet by to miało sens:)!
Punkty podliczyć sobie możecie we własnym zakresie!
M.
km
M.
CzK
M.