Polowanie

W dzisiejszej dygresji chciałam pochwalić się pewnym moim dokonaniem, a także, no nie oszukujmy się, dać wyraz frustracji oraz ujście stresowi. Dokonaniem było podpisanie umowy w sprawie wynajmu mieszkania i tym samym zakończenie długiego, niełatwego polowania.

A teraz kolej na frustrację i stres. Bo właściwie słowo "niełatwe", którego użyłam przed chwilą, jest nie całkiem na miejscu. Poszukiwanie mieszkania jest z natury przedsięwzięciem stresującym, w jakimkolwiek miejscu - ale przecież jesteśmy w Sztokholmie, trzeba więc zmodyfikować przymiotnik tak, żeby lepiej oddawał tutejszą sytuację. Jako pierwsze przychodzi mi do głowy słowo "koszmarne", być może nadawałoby się też "absurdalne", miejscami zaś "surrealistyczne", albo też bardziej opisowo: "którego nie życzyłabym najgorszemu wrogowi".

Oto fakt, na który prawdopodobnie nie natkniecie się w przewodnikach turystycznych po Sztokholmie: miasto to cierpi na permanentny niedobór mieszkań. I nie jest to bynajmniej kwestia ostatnich lat. Ramą czasową bardziej odpowiadającą rzeczywistości jest raczej ostatni wiek. Największe rozmiary problem ten osiągnął tuż po pierwszej wojnie światowej, kiedy to władze zmuszone zostały urządzić prowizoryczne "mieszkania" w salach gimnastycznych szkół.


Kilkadziesiąt lat później ktoś wpadł na genialny pomysł, żeby zaradzić problemowi przez przeniesienie zakładów przemysłowych na prowincję, daleko od stolicy. Gdy przeniesie się miejsca pracy, kombinowano, za nimi przeniosą się też pracownicy. Okazało się to mało skuteczne: większość zatrudnionych wolała zmienić pracę niż miejsce zamieszkania. A duża część z tych, którzy się wyprowadzili, po pewnym czasie i tak wróciła do Sztokholmu.

Dzisiaj nadal dysproporcja między ilością dostępnych mieszkań a osobami chętnymi do ich wynajęcia z drugiej ręki jest tak ogromna, że mieszkania rozchodzą się niemal natychmiast po umieszczeniu ogłoszenia, a właściciele mogą sobie pozwolić na wszelkie fanaberie. Moja znajoma odpowiedziała kiedyś na ogłoszenie, którego autorzy postanowili, zamiast umawiać się po kolei z każdym chętnym do wynajęcia, urządzić "godziny otwarte", kiedy każdy mógł przyjść obejrzeć mieszkanie - kolejka ciągnęła się z trzeciego piętra na ulicę. Smutna prawda jest taka, że przy tak wielkim popycie obcokrajowcy mają jeszcze bardziej od miejscowych pod górkę. No i oczywiście sprzyja to różnego rodzaju oszustwom.

Natomiast jeżeli chodzi o mieszkania i pokoje studenckie, obowiązuje system kolejkowy, tzn. trzeba się zalogować i stanąć w kolejce na stronie internetowej spółdzielni studenckiej - akademiki w Sztokholmie nie są przypisane do konkretnej uczelni, ale jest kilka spółdzielni studenckich, z których największa jest Stiftelsen Stockholms Studentbostäder. Jeżeli kiedykolwiek, nawet w najdalszej przyszłości planujecie studiować cokolwiek w Sztokholmie, radzę już dzisiaj założyć sobie tam konto (a nawet jak nie planujecie, to też nie zaszkodzi. W końcu nigdy nie wiadomo, jak się życie potoczy...). Bo żeby mieć szanse na własny kąt, trzeba być zarejestrowanym co najmniej koło roku, a jeżeli chce się mieć jakikolwiek wybór, to najlepiej tak koło trzech lat. No a poza tym trzeba spełnić cały szereg innych wymagań formalnych.

Kilka lat temu jedna ze sztokholmskich uczelni postanowiła zaradzić problemowi przez zmontowanie kilku "mieszkalnych" kontenerów (mniej więcej takich, jakie stawia się często do dyspozycji robotników na budowach), przy czym dziwnym zbiegiem okolicznosci wśród ich mieszkańców nie znalazł się ani jeden Szwed (znalazło się natomiast kilku studentów m.in. z Ameryki Południowej i Azji, a także jeden Włoch, od którego usłyszałam tę historię). Natomiast uczelnia, na której pracuję, właśnie za pomocą plakatów zachęca studentów do użyczenia sofy nowoprzybyłym na parę tygodni, zanim uda im się znaleźć jakiś dach nad głową.

Trudno mi powiedzieć, co jest powodem tej sytuacji. Zapewne częściowo jest to wina tego, że Szwedzi kochają przestrzeń i zieleń, więc Sztokholm (nie mówiąc już o reszcie kraju) jest stosunkowo mało gęsto zabudowany, a budowanie nowych domów i bloków jest na ogół (szczególnie przez tych, którzy już mają gdzie mieszkać) niemile widziane. Pewnie dlatego, bo trzeba w tym celu wycinać lasy, a w końcu pokrywają one zaledwie dwie trzecie powierzchni tego (czwartego co do wielkości w Europie, nie licząc Rosji i Turcji) kraju. Z pewnością ma też znaczenie fakt, że Szwedzi to indywidualiści: młodzież wyprowadza się z domu po maturze, rodziny wielopokoleniowe mieszkające razem to zjawisko w tym kraju niewystępujące. Nic więc dziwnego, że we wrześniu, kiedy do miast studenckich (czyli np. Sztokholmu) przyjeżdżają studenci, sytuacja staje się jeszcze trudniejsza, niż zwykle.

A komu to wszystko się nie podoba, pozostaje jedynie uzbieranie paru milionów koron na własne mieszkanie...

Ilustracja za: Lars Ericson Wolke, Stockholms historia under 750 år, Sztokholm 2009.